„Najmądrzejszy naród na świecie to niewątpliwie Chińczycy. Wynaleźli druk – ale nie gazety, proch – ale tylko do sztucznych ogni, wynaleźli wreszcie kompas – ale powstrzymali się przed odkryciem Ameryki.” Te słowa wypowiedział Charlie Chaplin. Co warto wiedzieć o Chinach i ich mieszkańcach? Oto ciekawostki o Chinach:

• 1958-63 władze Chin rozpoczęły „kampanię walki z czterema plagami: szczurami, muchami, komarami, wróblami; przeszarżowano jednak i ubytek tych ostatnich spowodował… plagę szarańczy na polach, a co za tym idzie zwiększenie tragedii głodu

• pierwszy browar w Chinach założył… Polak – Jan Wróblewski w mieście Harbin, gdzie zjawił się z grupą inżynierów budując Kolej Wschodniochińską; jej pracownikami byli głównie Rosjanie. W 1908 r. browar zmienił nazwe na „Gloria”, browar przejęli Rosjanie, a w 1950 należał już do Chińczyków. Dziś wchodzi w skład koncernu Anheuser Busch
• w Harbinie corocznie odbywa się Festiwal Rzeźb Lodowych; jego początek wiąże się z przybyszami z Rosji, którzy stawiali wykute w lodzie krzyże świętując Chrzest Chrystusa

Rzeźba lodowa w Harbinie w formie pałacu; źródło: Flickr

• rocznie władze państwowe zalesiają 18 tyś km² terenu

• gdy Marco Polo dotarł do starożytnego chińskiego miasta Kaifeng pewnie nie przypuszczał, że w 1644 r. zostanie zalane przez Żółta Rzekę; otwarcie grobli mające obronić wojska przez armią Mandżurów w efekcie zabiło 300 tysięcy ludzi
• w chińskich gniazdach płynie prąd o napięciu 220/240V o natężeniu 50A; wejścia są jednak inne niż w Polsce – podróżnicy wybierając się do tego kraju muszą się więc zaopatrzyć w adaptery

• część ludzi Chinach mieszka na łodziach; popularne jest to w szczególnie i wybrzeży Hongkongu, który jest mocno przeludniony. Brak terenów, oraz wysokie ceny za grunt sprawiają że tysiące ludzi mieszka po prostu na wodzie. Łódź o nazwie „sampan” to mały, ciasny obiekt kryty matami.

Łodzie – mieszkania w Chinach; źródło: Flickr

• siły policyjne w Chinach to Biuro Bezpieczeństwa Publicznego (Gongan Ju) – zajmują się niemal wszystkimi przestępstwami

• to Chińczycy wynaleźli sposób wytwarzania papieru, już około 100 r. produkowali go z masy zrobionej z włókna roślinnego i szmat – jednak pilnie strzegli tej tajemnicy; w 200 r wytworzono papier z drzewa morwowego, a w 400 r. z bambusa

• w 2002 r. na górze Baigong znaleziono metalowe rury; domysłom skąd pochodzą nie było końca – jedni obstawiali elektrownię jądrową, inni miejsce startów rakiet kosmicznych; co ciekawe zbudowane są m.in. z lity z którego wytwarza się tryt – składnik paliwa do rakiet; zdziwienie budzi fakt, iż naukowcy dowiedli, iż przedmioty te pochodzą sprzed… 150 tysięcy lat, przez co uznano, że powstały poprzez przesiąknięcia magmy żelazem

• jeden z najpopularniejszych chińskich Jackie Chan to właściwie Chén Gǎngshēng; urodzony w Hongkongu wyemigrował wraz z rodzicami do Australii; ucząc się sztuk walki nie zaniedbał studiowania także sztuk scenicznych

• planowany kompleksu Yuegang’as dawanqu (Greater Bay Area) ma być największym megacity na świecie; połączyć ma aż 11 miast oraz 4 okręgi przemysłowe; każde miasto ma pełnić jasno wytyczoną role i tak: Hongkong stanowić ma centrum finansowo-logistyczne,. Makau – zarządzać ma turystyka i planowaną bliską współpraca gospodarczą z Brazylią; Shenzen – ma tyac się królestwem innowacji, zaś Guangzhou (Kanton); wedle prognoz do 2040 mieszkać ma w nim 120 mln ludzi, a wytwarzane tam PKB ma być większe niż w całe Wielkiej Brytanii
• największym jeziorem Chińskiej Republiki Ludowej jest Poyang Hu, akwen ma pow. 3583 km²
• Epoka Walczących Królestw była okresem wzmożonego ich rozwoju, co doprowadziło w końcu do zjednoczenia w jedno państwo – Chiny. Cesarze, którzy objęli władzę dokonali niebywałych rzeczy, by wspomnieć tylko budowę Wielkiego Muru.
• w mieście Guyiang w 2018 r. powstał wodospad, który ulokowano na… ścianie wieżowca; jest jednym z najwyższych sztucznych wodospadów świata, oraz największym jaki występuje w jakimkolwiek mieście globy; woda spada tu z wysokości 108 m, a sam wieżowiec sięga 121 m. Jego utrzymanie jest horrendalnie drogie, gdyż koszt pompowania wody do góry to w przeliczeniu 400 zł na godzinę; w związku z tym uruchamiany jest wyłącznie na specjalne uroczystości a pokaz trwa 10-20 minut
• wg Chińczyków miejscowe przysłowia zawierają garść rad; problem z tym, że innym ludziom owe mądrości… trudno zrozumieć

• grupa dziesięciu chińskich himalaistów 2 maja 1964 r, dokonała pierwszego wejścia na szczyt Sziszapangma, będący czternastym ośmiotysięcznikiem świata (8013 mn.p.m.). Zimą po raz pierwszy te górę zdobyli Polak Piotr Morawski 14 stycznia 2005 (wspólnie z Włochem Simone Moro)

• uznawane dziś za obraźliwe określenie Chińczyków – „kitajce” wzięło się od średniowiecznego określenia tego kraju przez Europejczyków słowem „kataj”

• Chiny to trzecie pod względem wielkości powierzchni państwo świata; rozciąga się na 9 597 000 km² co oznacza że jest ponad 30 razy większe niż Polska
• tutejsza miasta przodują w technologii pozyskiwania wody z deszczu; jej magazynowanie szczegółowo zaplanowano m.in. w szanghajskiej dzielnicy Nanhui zamieszkanej przez 450 tyś ludzi; w efekcie tamtejsze chodniki i ulice zbudowano z materiałów przepuszczalnych, na dachach zabudowań powstały ogrody i zieleńce, a miasto zaroiło się od stawów i jezior
• to właśnie z tego kraju pochodzą prototypy szczoteczek do zębów, Chińczycy używali ich już w XV w. wytwarzając je ze… świńskiego włosia, który mocowano do kości; także tutaj wynaleziono miętowa pastę do zębów
• jednym z piękniejszych miejsc w Państwie Środka jest Wisząca Świątynia zbudowana na zboczu Heng Shan ok 1400 lat temu; wzniesiona przez przedstawicieli dynastii Wei opiera się na czterdziestu wykutych w skale pomieszczeniach, połączonych na zewnątrz kładkami i mostkami

Wisząca Świątynia Heng Shan Chiny; źródło: Wikipedia

• Chiny ma aż 14 sąsiadów, są nimi: Afganistan, Bhutan, Birma, Indie, Kazachstan, Kirgistan, Korea Północna, Laos, Mongolia, Nepal, Pakistan, Rosja, Tadżykistan, Wietnam
• Pekin jest stolicą Chin od 1279 r.
• nazwa Szanghaj oznacza dosłownie „przy morzu”
• chińskie nazwiska składają się zazwyczaj z trzech lub dwóch sylab; każda z nich ma inne znaczenie. Pierwsza jest oznaczeniem rodziny, druga – to imię
• Wielki Kanał – łączy północ z południem kraju, budowany od V w. p.n.e. do XII w. n.e. Biegnie 1782 km z Hangzhou na północy do Pekinu. Łączył niegdyś aż pięć rzek: Qiantian Jiang, Jangcy, Hai He, Huai He i Huang He. Dzięki niemu przewożono towary z prędkością nawet 70 km na dzień, będąc źródłem bogactwa kraju i rozwoju kultury

• region Guzizhou – jest bardzo różnorodny etnicznie; słynie przede wszystkim z wodospadu Huangguoshu; inne ciekawe miejsce to jaskinie Longgong Dong

• jedna z największych powodzi na świecie miała miejsce w 1931 r., gdy wezbrała rzeka Huang-he (Żółta Rzeka); zginęło wówczas około 3,5 miliona osób
• wojna opiumowa w latach 1840-42 między Chinami a Wielką Brytanią wybuchała gdy chińskie władze sprzeciwiły się nielegalnemu importowi do kraju opium przez Europejczyków. Rząd chiński zniszczył zapasy opium kupcom brytyjskim, a ci w odwecie zaatakowali Chiny. Wojnę zakończył traktat w Nankinie: Chiny zmuszono do otwarcia pięciu portów Brytyjczykom, zapłaty odszkodowania i przekazania wyspy Hongkong Wielkiej Brytanii
• ludność Chin sięga 1,3 miliarda, czyli 20% całej populacji na świecie; najwyższy przyrost naturalny miał miejsce w 1963 r.
• godło Chin pełne jest narodowej symboliki; umieszczono na nim plac Tiananmen wraz ze słynnym balkonem, z którego Mao Zedong proklamował powstanie ChRL; czerwony kolor jest jasnym odniesieniem do ideologi komunizmu, a zarazem symbolem szczęścia. Wedle różnych badaczy złote kłosy reprezentują klasę rolnicza, zaś koło zębate – robotniczą; widoczne gwiazdy to odwołanie do Komunistycznej Partii Chin (największa) oraz klas: robotniczej, chłopów, drobnomieszczaństwa i burżuazja wersja zakłada, iż symbole te odnoszą się do chińskiego społeczeństwa składającego się z ludu Han (największa) oraz czterech oficjalnych mniejszości narodowych: Mandżurów, Tybetańczyków, Mongołów i Ujgurów

Godło Chin; źródło: Wikipedia

• po okresie cesarstwa walkę o władzę wygrali socjaliści-marksiści działający w Komunistycznej Partia Chin i Partii Narodowej – Koumintang; krwawe rządy Czang Kaj-Szeka skutkowały wojna domową; gdy wpływy ZSRR osłabły Mao Zedong stanął na czele KP Chin; proklamując w 1949 r. powstanie ChRL); efektem m.in. : nacjonalizacja przemysłu, zrównanie roli kobiet i mężczyzn

• Szanghajska Giełda Papierów Wartościowych to czwarta pod względem tego typu instytucja świata; w gronie dziesięciu obracających największymi pieniędzmi giełd świata są także te w Hongkongu i Shenzhen

• w efekcie „Polityki Wielkiego Skoku” nieudolnie likwidującej własność prywatną– nieudolna nastąpiła fala głód w latach 1956-61 (zmarło 40-60 milionów ludzi)
• pierwszym portugalskim portem handlowym było Makau, stając się zarazem w 1553 r. pierwszą europejską osadą w Chinach
• Proletariacka Rewolucja Kulturalna w 1966 r. miała „oczyścić partię ze zwolenników kapitalizmu”; w efekcie rok później nastąpiły czystki – morderstwa przeciwników politycznych
• wykształcony we Francji Deng Xiaoping zostając wicepremierem, a następnie prezydentem wprowadził reformy przestawiając gospodarkę na rynkową, zachowując silne przywództwo polityczne
• dziś w Chinach panuje kontrola informacji w Internecie, a TV serwuje ostrą propagandę polityczną
• od 1943 r. Chiny uważają Tajwan za zbuntowaną chińską prowincję; licząc na przyłączenie go do państwa
• w wiosce Shaoshan znajduje się dom rodzinny przewodniczącego Mao Zedonga; zajmuje powierzchnię 472 m². Dziś mieści: Salę Pamięci i Sala Wystaw (galerię sztuki), jest tu tez Brązowa Statua przewodniczącego

Rodzinny dom Mao Zedonga; źródło: Flickr

• mniejszości narodowe w Chinach: buddyści i lamaiści (Mongolia Wewnętrzna), muzułmanie (prowincja Xinjiang) oraz Tybetańczycy

• w 2003 r. Yang Liwei jako pierwszy obywatel Chin odbył lot w kosmos statkiem Shenzhou 5.w przestrzeni kosmicznej spędził ponad 20 godzin

• to Chińczycy ustalili, że obrót Ziemi wokół Słońca trwa 365,24 dnia; wynaleźli kompas

• pierwsze drukowane na papierze książki powstały w Chinach; wykorzystano do tego drewniane płyty. „Diamentowa sura” – pierwsza książka, która powstała ręcznie tym sposobem. Technika ta zastąpiła ręczne przepisywania opasłych tomów przez mnichów. Do XV w. i wynalezienia druku przez Gutenberga to właśnie chińska technologia była najpowszechniejsza

• powstanie bokserów było de facto skutkiem przegranej wojny opiumowej przez Chiny; europejskie mocarstwa opanowały niemal cały handel w Chinach. Bunt Chińczyków zainicjowali „Bokserzy” – członkowie tajnej organizacji patriotycznej „Stowarzyszenie Sprawiedliwych i Zgodnych Pięści”. W 1900 chcieli wypędzić obcokrajowców, jednak ci schronili się w ambasadach swoich krajów w Pekinie, którego oblężenie trwało 55 dni. W efekcie europejskie wojsko wyzwoliło więzionych, którzy zażądali odszkodowania. Zdarzenie to było jedną z przyczyn likwidacji słabego cesarstwa i powołania w 1911 republiki

• jedno z piękniejszych miejsc w Państwie Środka to miejscowość Yangshuo, a to za sprawą ostańców – wzniesień z ostrymi szczytami

Yangshuo ; źródło: Flickr

• ZOO w Pekinie zwane Dongwuw Yan mieści 10 tysięcy gatunków zwierząt. Są więc: pandy, wielkie akwarium, a w przeszłości istniała nawet wielka menażeria Mingów i gospodarstwo rolne, w którym eksperymentowano z roślinami. Od 1908 obiekt udostępniono zwiedzającym, dziś zajmuje powierzchnię 50 km²
• w czasie II wojny światowej w Szanghaju osiedliło się sporo ludności żydowskiej, która do 1941 r. mogła bez ograniczeń przybywać do Chin
• tekst chińskiego hymny narodowego powstał w 1934 r.; pieśń „Marsz Ochotników” w 1949 r. zaproponowano jako otwór państwowy, lecz stał się nim dopiero w 1988 r.

Pora na garść ciekawostek o Kolumbii